Δευτέρα 12 Απριλίου 2010

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΥΖΑΚΗΣ όπου κι αν πάω θα θυμάμαι...

Τo Σάββατο το βράδυ προγραμμάτισα κι έγραψα στο βίντεο (λειτουργεί ακόμη…) κανά δίωρο από την εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου «Στην υγειά μας» (ΝΕΤ), την αφιερωμένη στον Γιώργο Μουζάκη (1922-2005). Την είδα χθες. Λίγο βιαστικά… Ήταν εκεί, στο στούντιο εννοώ, η σύζυγος και ο γυιός του – μουσικός επίσης – και διάφοροι άλλοι τραγουδιστές και τραγουδίστριες κυρίως, που συνεργάστηκαν μαζί του. Ονόματα; Άντζελα Ζήλεια, Τέρης Χρυσός, Κλειώ Δενάρδου, Σόφη Ζαννίνου (φωνάρα και τώρα, δηλαδή ιδίως τώρα – μπράβο της!) και άλλοι νεώτεροι. Δεν θα πω για την εκπομπή, τον σκηνικό της διάκοσμο, που δεν είχε καμμία σχέση με το πνεύμα των τραγουδιών του Μουζάκη, ούτε για την ορχήστρα, που πραγματικά, πάσχιζε να μεταφέρει κάτι από τον πλούτο των ενορχηστρώσεων του μεγάλου παίκτη… Θέλω μόνο να μιλήσω λίγο. Προσωπικά… Το να πω, λοιπόν, ότι μεγάλωσα με τα τραγούδια του Γιώργου Μουζάκη μπορεί ν’ ακουστεί παράξενο από τους καλοπροαίρετους ή «κάπως» από τους κακοπροαίρετους, όμως είναι αλήθεια. Το «Ένας φίλος ήρθε απόψε απ’ τα παλιά» και το «Όπου κι αν πας θα θυμάσαι» ήταν μονίμως στο στόμα του Κερκυραίου (και καλλίφωνου) πατέρα μου, φανατικού θιασώτη του belcanto και της ανέγγιχτης ρομάντζας. Λογικώς, έως τα μέσα του ’70, όταν πιτσιρικάς πια άρχιζα να συνειδητοποιώ τι σήμαινε να στέκεσαι απέναντι από τη μουσική απολαμβάνοντας, θα πρέπει να τα είχα ακούσει εκατοντάδες φορές, δίχως (τότε) να μπορούσα να διανοηθώ πως θα τα εύρισκα, κάποια στιγμή, μπροστά μου πάλι. Μπορεί να είναι ένα καπρίτσιο της ζωής, η γλυκιά εκδίκηση που μας επιφυλάσσει η ήβη έτσι όπως... προετοιμάζει τις αναμνήσεις, όμως, σήμερα, ό,τι θεωρούσα, κάποτε, ως «μουσική των γέρων» ή εν πάση περιπτώσει ως μουσική του δικού μου γέρου, έρχεται να πάρει θέση δίπλα στα υπόλοιπα των ακουσμάτων μου. Από τον πατέρα στον υιό; Και από τον παππού στον εγγονό, θα προσέθετα…
Με αυτόν ακριβώς τον τίτλο «Από τον Παππού στον Εγγονό», στα μέσα της δεκαετίας του ’70, μάλλον το 1975, ο Γιώργος Μουζάκης αποκτά τη δική του μουσική εκπομπή στην τηλεοπτική Υ.ΕΝ.Ε.Δ. Σκοπός της, η παρουσίαση του ελαφρού (ελληνικού) άσματος, που άγγιζε όμως έως και τα υπερατλαντικά στάνταρντ της jazz και της latin. Εξισορροπώντας δηλαδή την έξωθεν εντεχνο-λαϊκούρα της εποχής (που είχε κι αυτή τον – υπερτιμημένο – ρόλο της, ok) η πάντοτε στο περιθώριο, για να μην πούμε στο φτύσιμο από τους… πεφωτισμένους, λάιτ μούζικα αφήνει κι εκείνη το αεράτο ίχνος της, το τσαλαπατημένο τω όντι από το κρεπ και την αρβύλα. Έχοντας λοιπόν υπό τας διαταγάς του μία 30μελή ορχήστρα (από τη μια μεριά τα strings, από την άλλη τα πνευστά και στη μέση το… rock section – κιθάρα, μπάσο, ντραμς) και ακόμη μία ομάδα από τους καλύτερους τραγουδιστές του είδους, από τον Σώτο Παναγόπουλο, την Άντζελα Ζήλια, τον Τζίμη Μακούλη και την Νέλλη Μάνου, μέχρι τον πρώην Forminx Τάσο Παπασταμάτη, την Μαίρη Ανν και την Γιοβάννα, ο Μουζάκης έφτιαχνε ένα άκρως διασκεδαστικό πρόγραμμα, ενορχηστρώνοντας με άπειρη γνώση όχι μόνο τα δικά του θέματα («Ένας φίλος», «Όπου κι αν πας θα θυμάσαι», «Απόψε θάθελα», «Χίλια λόγια», «Παληά γειτονιά»…), αλλά ακόμη το “September song” του Kurt Weill ή το κλασικό latin standard “Quisas, quisas, quisas”. Εκεί όμως όπου το πράγμα άγγιζε το τέλειο, και θά’λεγα, δίχως φειδώ, το αιωνίως διαχρονικό, ήταν στις στιγμές, όταν η ορχήστρα ανέπτυσσε τη δική της δυναμική, δίχως τις εξαρτήσεις της φωνής. Μαγεία.
Στον αναμνηστικό δίσκο που κυκλοφόρησε το 1976 από την Polydor (επανεκδόθηκε σε CD, με κακό εξώφυλλο, 20 χρόνια αργότερα) και για του λόγου το αληθές υπάρχει ένα πύρινο οργανικό, το «Σκέρτσα εποχής», για το οποίον έχω τη γνώμη πως είναι το ωραιότερο latin track που ηχογραφήθηκε ποτέ στον τόπο μας. Το δε σόλο του Μουζάκη στην τρομπέτα, με σουρντίνα, είναι άλλο πράγμα. Αλλά και το percussion section είναι εξωφρενικό, ικανό να τρυπήσει, σήμερα, τα φλόρια των DJs. Mega euro-latin, κλάσης Chakachas ή Nico Gomez. Δηλαδή καλύτερο. Στα χρόνια που ακολούθησαν τη Μεταπολίτευση, ο λαϊκά αριστοκρατικός και δύσθυμος Μουζάκης σαν να πέρασε στο περιθώριο (ο ίδιος, όχι τα τραγούδια του). Δεν τον σήκωσε η Αλλαγή. Ανάμεσα στο κακό γούστο, το μικροαστικό τσάτρα-πάτρα και την επέλαση των βλάχων (το «β» μικρό), αυτός, ένας άρχοντας της ζωντανής διασκέδασης, πάτησε φρένο. Ο μόνος από τους ομοτέχνους του – που ερχόταν από αλλού – και που μιλούσε πάντα με ζεστά λόγια για το έργο του ήταν ο Σταμάτης Κραουνάκης. Πουθενά όμως μια κουβέντα, ένα κείμενο που να τοποθετεί τη μουσική του Μουζάκη στο τώρα, με όρους σύγχρονους και ουχί αραχνιασμένους, απ' τους καθ’ ύλην αρμοδίους – να τ’ ακούσω κι εγώ. Καθότι, για πλείστους όσους… αναρμοδίους, ο Μουζάκης ήταν, απλώς, ο συνθέτης που έγραψε εκείνο το μάμπο το μπραζιλέρο. Άντε και τον ύμνο του Παναθηναϊκού…

18 σχόλια:

  1. Κι ο πατέρας μου άκουγε τέτοια μουσική.Αν και δούλευε στις οικοδομές από μωρό και ήταν αμόρφωτος πάντα είχε μια φύσει "αριστοκρατική" αίσθηση στο γούστο του τόσο στη μουσική, όσο και σ'άλλα πράγματα όπως π.χ. το ντύσιμο, το χορό (δεινός χορευτής βαλς).Όλοι οι άλλοι γύρω του τον θεωρούσαν σνομπ. Έτσι πέρασαν και σε μένα αυτές οι μουσικές, το "Ένας φίλος ήρθε απόψε" το λάτρευε. Σε άλλες χώρες, από τέτοια ξεπήδησε η τζαζ. Εμάς μας έφαγαν τα ρεμπέτικα και η Ανατολή.
    (Κάτι 78στροφών που είχε χάθηκαν σε μετακομίσεις)
    κ.π.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η ελαφρά μουσική ήταν λαϊκή μουσική, δεν ήταν (μόνο) για τους μπουρζουάδες. Ο Γούναρης π.χ. είναι η πιο τυπική περίπτωση λαϊκού καλλιτέχνη, πέραν από είδη. Σωστό κι αυτό που λες περί jazz. Η βάση της jazz στην Ελλάδα υπήρξαν οι ελαφρές ορχήστρες - από τον Μεσοπόλεμο ήδη. Κοίτα τώρα. Ουκ ολίγες φορές το λεγόμενο ρεμπέτικο (οι δημιουργοί του δηλαδή) φλέρταραν με το ελαφρό και τούμπαλιν. Είναι πολλά τα παραδείγματα (τραγούδια του Τσιτσάνη π.χ. ερμηνεύτηκαν από τους Κορώνη και Φίλανδρο). Προσωπικώς, δεν διαχωρίζω μετά μανίας. Μην κάνουμε, τώρα, αυτό που κάνουν πολλοί ρεμπετολόγοι και ρεμπετολγούντες, που φτύνουν συλλήβδην το ελαφρό. Θα συμφωνήσω μαζί τους πως το ρεμπέτικο είναι "ατόφιο" τραγούδι, αλλά και το ελαφρό δεν είναι για πέταμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Δεν διαφωνώ. π.χ. και ο Χιώτης που πολύ γουστάρω. Απλά η ρεμπετολαγνεία απ' τη μεταπολίτευση και ύστερα μ'έχει κουράσει (βοήθησαν σ' αυτό και οι Χατζιδακοθοδωράκηδες).
    κωστας.π.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Υπό την έννοια ότι ο Χατζιδάκις, ας πούμε, διασκεύαζε συνεχώς ρεμπέτικα και όχι ελαφρά, ναι (τα περισσότερα τα διασκεύασε πριν την Μεταπολίτευση βέβαια). Σίγουρα, μ' αυτήν την κίνηση έφερε το ρεμπέτικο σε κάποια "πεφωτισμένα" σαλόνια (και δημοσιογραφικά), που είχαν τον τρόπο να το αναδείξουν περαιτέρω. Σκέφθομαι π.χ. πως η ανάδειξη της Μπέλλου στα μέσα του '60 από τον Πατσιφά, δεν ήταν άμοιρη των επιλογών του Χατζιδάκι. Anyway. Είναι μεγάλη η κουβέντα.
    Όσον αφορά στο Θεοδωράκη, έχει κάνει αντιφατικές δηλώσεις για το ρεμπέτικο (παλαιότερα σχεδόνο μόνον αρνητικές). Εγώ νομίζω πως στη λεγόμενη αναβίωση μέγιστο ρόλο έπαιξε ο δίσκος του Νταλάρα "50 χρόνια ρεμπέτικο", που ήταν πολύ καλός μεν (αν και όχι στο μεγαλύετρο μέρος του "ρεμπέτικος"), αλλά και αφορμή, ταυτοχρόνως, για μέγιστη κατάχρηση. Ανοίγουμε μεγάλο κεφάλαιο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Πολύ σπουδαία δουλειά έχεις κάνει, εύγε!
    Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι ότι μάλλον
    είσαι ο μοναδικός που έχει φωτογραφία της φοβερής τραγουδίστριας Νέλλης Μάνου!
    Έχω οργώσει σχεδόν όλο το διδίκτυο και δεν μπορώ να βρώ καμμία φωτογραφία της!
    Αν έχεις κάποια άλλη θα ήταν πολύ χαρά για μένα να την ανεβάσεις.
    Ευχαριστώ πάρα πολύ, να είσαι καλά!
    Νικόλας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Κάτι πρέπει να έχω ακόμη από Νέλλη Μάνου, χρειάζεται ψάξιμο όμως. Και βεβαίως να υπάρξει κάποιαν αφορμή, για να τις ανεβάσω. Σιγά-σιγά…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Kalispera Kyrie Troussa...Na sas rotiso kati? Mesa sto keimeno gia ton Mouzaki, anaferetai ena onoma "Mary Ann"...Prokeitai gia tin idia kallitexnida pou sta 60s gyrise ena diskaki stin PAN-VOX mazi me kapoion DAVID? To 45ari itan to "SWEET PEA / NO ONE BUT YOU"
    Euxaristo gia tin apantisi. Manthos, Kithira

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ο David και η Mary Ann (των sixties) ήταν Αμερικανοί, που έκαναν κάποια μικρή καριέρα στην Ελλάδα, το 1967. Η Μαίρη Ανν, που τραγουδά το “September song” στο δίσκο του Μουζάκη, έχει ωραία φωνή και πολύ καλή προφορά των αγγλικών. Μπορεί να είναι η ίδια λοιπόν, αλλά δεν παίρνω και όρκο…
    Το θέμα είναι ότι στα “Sweet pea” και “No one but you” τραγουδά μόνο μαζί με τον David (που την «σκεπάζει» κιόλας) κι έτσι δεν είναι εύκολο να καταλάβεις αν πρόκειται για την ίδια φωνή.
    Από κάτι φωτογραφίες επίσης δεν μπορώ να καταλάβω αν πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο. Τις δύο ηχογραφήσεις τις χωρίζουν 9 χρόνια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Malista...Na ipotheso oti i Mary Ann emeine (or xemeine) stin Ellada meta to 67? Tin sunantame pouthena argotera diskografika?
    Filika, Manthos, Kithira.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Δε θυμάμαι να έχω ξανασυναντήσει το όνομα Μαίρη Ανν κάπου αλλού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Καλησπέρα. Διάβασα με προσοχή όσα γράφετε, και ως εγγονή του Γιώργου Μουζάκη ήθελα μόνο να σας διορθώσω σε κάτι: σ' εκείνη την εκπομπή ήταν η σύζυγός του και ΕΝΑΣ απ' τους γιους του, όχι Ο γιος του, μιας και είχε τρεις. Ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Για οσους δεν εχουν ακούσει το αριστούργημα "Σκέρτσα Εποχής"... το ανέβασα εδώ.
    http://www.mediafire.com/?hj25jfzjiq6gy0j
    Φώντα αν το ανακακαλύψει ο φλούφλης φραγκοφονιάς Gilles Peterson μεχρι που ερχεται Ελλάδα να κάνει κανα compilation.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Μπράβο Φ.Ν. Το «Σκέρτσα εποχής» του Γιώργου Μουζάκη είναι το καλύτερο latin κομμάτι που ηχογραφήθηκε ποτέ στην Ελλάδα. Μιλάμε για πρώτη κλάση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Ακούγοντας τυχαία πριν λίγο καιρό το Βίρα τις Άγκυρες μου ήρθε στο προσκήνιο το όνομα Γιώργος Μουζάκης. Σε γενικές γραμμές ως όνομα, δεν είναι και τόσο γνωστό όσο είναι τα τραγούδια του, σε αντίθεση με συνθέτες όπως ο Χατζιδάκις ή ο Θεοδωράκης που είναι πιο γνωστοί από τα τραγούδια τους. Αναφέρθηκα σε αυτό διότι διάβασα πιο πάνω κάποιου είδους συγκρίσεις. Αυτό που ήθελα να ρωτήσω είναι ότι γενικά ψάχνοντας την δισκογραφία του συνθέτη πέφτω συνέχεια σε ένα group ας το πούμε, τραγουδιών του σε προφανώς νεότερες εκτελέσεις ιδίου κλίματος και γενικά με μεγάλες ορχήστρες και καλή ποιότητα ηχογράφησης. Ξεκάθαρο ότι δεν είναι οι «πρώτες» ηχογραφήσεις αυτών των τραγουδιών. Είναι λοιπόν αυτές οι ηχογραφήσεις από την εκπομπή «ΑΠ ΤΟΝ ΠΑΠΠΟΥ ΣΤΟΝ ΕΓΓΟΝΟ» που αποφάσισε η Modern Times να εκμεταλλευτεί ποικιλοτρόπως (ευκολότερο re-mastering λόγω νεότερης παραγωγής)και χωρίς καμιά αφορά σε ιστορικά στοιχειά; Είναι αυτός ο δίσκος που παρουσιάζεται εδώ κομμάτι των ίδιων ηχογραφήσεων;
    Ευχαριστώ για το χρόνο σας.
    J.G.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Τo LP «Από τον Παππού στον Εγγονό» είναι της Polydor. Δεν ξέρω αν το έχει επανακυκλοφορήσει και η Legend/Modern Times, αλλά δεν το νομίζω (αφού το έβγαλε σε CD η ίδια η PolyGram).

    Αυτές τις ηχογραφήσεις της Legend/ Modern Times (πάνω από 15-20 CD, με συνθέσεις και ενορχηστρώσεις του Μουζάκη) δεν τις έχω ακούσει όπως πρέπει. Από ’δω κι από ’κει μόνο. Μάλλον είναι στούντιο υλικό από τα seventies ή και τα early eighties και οπωσδήποτε θα έχουν μέσα και κομμάτια «τρία Α». Μπορεί να προέρχονται από τις sessions της εκπομπής της ΥΕΝΕΔ, αλλά μπορεί και από αλλού. Τρέχα βρες… άμα δεν αναφέρεται τίποτα στα CD.

    Πάντως, ένα ενδιαφέρον LP, με πλούσιες ενορχηστρώσεις του Μουζάκη από εκείνη την εποχή (1977), είναι και το «Τραγουδώ – Τραγουδώ» του Σώτου Παναγόπουλου στην General Gramophone. Πιθανώς και άλλα…

    Κι εγώ ευχαριστώ για την επικοινωνία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Φώντα καλησπέρα. Το 2007 κυκλοφόρησε ένα διπλό cd του Μουζάκη από τη Legend το οποίο περιέχει μόνο ορχηστρικά και λέγεται "Γιώργος Μουζάκης και η ορχήστρα του - Swing & Slow". Το τραγούδι νούμερο 10 ονομάζεται Perez Prado Time, σε παρένθεση αναφέρει ως συνθέτη τον Perez Prado και δεν είναι άλλο από το Σκέρτσα Εποχής (ίδια εκτέλεση με αυτή από το Απ'τον παππού στον εγγονό).
    Σου το γράφω μήπως ρίξεις φως.
    Χάρης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σ’ εκείνο το παλαιό LP της Polydor αναγράφεται καθαρά πως το «Σκέρτσα εποχής» είναι σύνθεση του Γιώργου Μουζάκη.
      Σε κάποια άλλα τραγούδια που δεν είναι δικά του, όπως το “September song” ή το “Perhaps, perhaps, perhaps”, αναγράφονται τα κανονικά ξένα credits (“Kurt Weill - Maxwell Anderson” και “Osv.Farres - Joe Davis” αντιστοίχως).
      Προσωπικώς, δίνω βάση σ’ αυτό.

      Διαγραφή