Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2011

ξεπάγωσε η τσιμινιέρα…

Έγραψα κανα-δυο ώρες από την εκπομπή «Στην Υγειά μας» του Σπύρου Παπαδόπουλου, την αφιερωμένη στον Μάνο Λοΐζο. Μερικές διαπιστώσεις:
1. Τα πολιτικά τραγούδια του Λοΐζου είναι από ’κείνα που χτυπήθηκαν περισσότερο από οποιουδήποτε άλλου συνθέτη (ακόμη και από τα ανάλογα του Θεοδωράκη) στην κονίστρα της Μεταπολίτευσης. Δύσκολα, πολύ δύσκολα, μπορείς να τ’ αντέξεις σήμερα.
2. Ο λόγος έγκειται και στην απουσία σύγχρονων ερμηνευτών, που θα μπορούσε να τους παράσχουν μια νέα-παλαιά συνείδηση. Οι πρώτοι διδάξαντες δεν πείθουν πια, έχοντας απωλέσει και τη φωνή της νεότητός τους, ενώ οι νέοι (και κυρίως οι νέες) δεν αντιλαμβάνονται τι τραγουδούν, αγνοώντας, παντελώς, το κλίμα της περιόδου στην οποίαν (τα τραγούδια) αναφέρονται. Άμα θέλουν να τα λένε, να καθίσουν πρώτα να μελετήσουν· όχι μόνο σολφέζ και αρμονία, αλλά και την πολιτικο-κοινωνική ιστορία (της εποχής).
3. Εξαιρέσεις υπάρχουν· δηλαδή εξαίρεση. Λέγεται Γιώργος Καραδήμος ο τραγουδιστής που επέλεξε να αναμετρηθεί με το πιο σημαδεμένο τραγούδι του Λοΐζου, το «Πάγωσε η τσιμινιέρα», το οποίον και υποστήριξε με εσωτερικό παλμό και δύναμη. Ο άνθρωπος έχει εξαιρετική φωνή και περαιτέρω νοιώθει τι τραγουδάει. Ακόμη και η σημειωτική του ντυσίματός του – με το καρό πουκάμισο, τα ανασηκωμένα μανίκια, το μαύρο παντελόνι (με τα μπατζάκια μέσα στη γαλότσα) – ήταν η πρέπουσα κι η ακριβής. Φανταστείτε π.χ. το αστείον του πράγματος, άμα έλεγε κάποιος την «τσιμινιέρα», φορώντας τρία άλφα κοστούμι, παπιγιόν και λουστρίνι. Και για να μη φανεί πως το γελοιοποιώ το ζήτημα λέω, ευθαρσώς, πως ο Καραδήμος με πείθει.
4. Ακόμη και τα ερωτικά τραγούδια του Λοΐζου με δυσκολία ακούγονται την σήμερον, καθότι φθάρθηκαν, άνευ ελέους, στις ραδιο-εκπομπές και τα τηλεοπτικά ταρατατζούμ. Η υπερέκθεση τα έκαψε.
5. Λόγω των μαστορικών μελωδιών τους, αλλά και των απλοϊκών, ντεμέκ λαϊκών ή και λαϊκιστικών, πολλές φορές, στίχων που διέθεταν (όπως αποκάλυψε ο Λευτέρης Παπαδόπουλος τα περισσότερα λόγια, τις πιο πολλές φορές, έμπαιναν πάνω στις μελωδίες, που ήταν ήδη έτοιμες, άρα…), διαπέρασαν οριζοντίως άπαντα τα κοινωνικά στρώματα, επιτείνοντας, συν τω χρόνω, την αναίρεσή τους. Αγνοήθηκαν, έτσι, και οι λόγοι για τους οποίους γράφτηκαν, καταλήγοντας να είναι απλώς «τραγούδια σε σειρά».
6. Για την εκπομπή αυτή κάθε αυτή δεν θέλω να πω πολλά. Δεν υπήρχε παλμός, με το λεγόμενο παρεΐστικο κλίμα να είναι εντελώς προκατασκευασμένο. Άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους (ως συνήθως) και άλλοι που, ενδεχομένως, είχαν να βρεθούν χρόνια, αντι-τηλεοπτικές εκφορές λόγου (τσου-τσου), τυχαία παράθεση κομματιών, με τα λιγότερο γνωστά, υπέροχα, και άρα άφθαρτα ακόμη τραγούδια του συνθέτη ν' απουσιάζουν (π.χ. το «Ας μην είχες τόσα λάθη»), ορχήστρα άνευ εκείνων των λεπτών αποχρώσεων που θ' απαιτούσαν κάποια από τα κομμάτια (σύνθια ν' αναπαριστούν τρομπέτες), κουρασμένος και αξύριστος οικοδεσπότης (και καλά η προσωποποίηση της «κρίσης», ίνα μην έχουμε κι εμείς που πληρώνουμε να λέμε), γνωστές ή ανούσιες διηγήσεις που δεν προσέθεταν απολύτως τίποτα (το «γιουβέτσι» του Σαββόπουλου, που το έχω ακούσει 2-3 φορές να το λέει ο ίδιος, το «ταπεράκι» του Κακουλίδη).
Τσαφ. Κλικ. Χρρρρρ…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου