Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 2012

ΤΑΣΟΣ ΦΑΛΗΡΕΑΣ χαρισματική γραφή

Δεν γνώριζα από κοντά τον Τάσο Φαληρέα (τον είχα δει στο δισκάδικο Pop Eleven στα χρόνια του ’80, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα). Το λέω, γιατί διάφοροι, εσχάτως, γράφουν πως γνώριζαν, τάχα, το έναν ή τον άλλον που φεύγει ή έχει φύγει απ’ τη ζωή (μάλλον στο επίπεδο της «καλημέρας»), ανεβάζοντας απρεπώς τον προσωπικό τους πήχη. 
Γνώριζα, όμως, τον Τάσο Φαληρέα (1941-2000) από τα κείμενά του (στα περιοδικά Τζαζ και Ντέφι βασικά, αλλά και σε μερικά ακόμη), από τις δισκογραφικές παραγωγές του και βεβαίως από τις συνεντεύξεις του (στον Ήχο, στο Δίφωνο κ.ά.). 
Η εικόνα που είχα σχηματίσει για ’κείνον και την οποίαν έρχεται να επιβεβαιώσει το πρόσφατο βιβλίο Χαριστική Βολή [Ιστός, Αθήνα 2011] είναι πως επρόκειτο για έναν άνθρωπο αν όχι, σε κάθε φάση τόσο βαθιά πληροφορημένο (εν σχέσει με το rock ας πούμε), πάντως σε κάθε περίπτωση με τεράστιο αισθητήριο. 
Εν αντιθέσει δηλαδή μ’ εμάς, τους σημερινούς, που έχουμε την πληροφορία στο πιάτο και που παρ’ όλα αυτά μπορεί να γράφουμε παπαρίες (δεν βγάζω τον εαυτό μου απ’ έξω), ο Φαληρέας, ο Τάσος Φαληρέας –καθότι υπάρχει πάντα και ο αδελφός του ο Γρηγόρης– επιχειρούσε να δει τι συνέβαινε πίσω από τα τείχη που ορθώνονταν μπροστά του. Και συνήθως το κατάφερνε. Κατάφερνε δηλαδή να αναρριχηθεί μέχρι την κορυφή, περιγράφοντας σε όσους έμεναν από κάτω ό,τι έβλεπε και δεν έβλεπε. 
Αυτήν την ικανότητα ο Φαληρέας την απέκτησε on the road, δεν την διδάχτηκε στα καλά σχολεία που φοίτησε. Τον βοήθησαν, βεβαίως, η εξυπνάδα και η καλλιέργειά του, περαιτέρω το ότι έζησε στην Αμερική και την Αγγλία ανά διαστήματα στα sixties, γνωρίζοντας συγχρόνως την αγγλική και κατανοώντας στην πορεία τα… φαινόμενα Bob Dylan, The Rolling Stones και Frank Zappa (ανάμεσα σε άλλα), τα οποία και απετέλεσαν τον πυρήνα της πρώτης νιότης του.
Περνώντας εν τάχει (όχι γιατί στερούνται ενδιαφέροντος) τα πρώτα κείμενα του βιβλίου, που αφορούν στις ποιητικές και λογοτεχνικές ανησυχίες τού τιμωμένου, μένω στα δημοσιογραφικά, που έχουν κατά τη γνώμη μου και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. 
Από το πρώτο κιόλας κείμενο το «Σπύρος Μεϊμάρης» (δημοσιευμένο αρχικώς, στο παρθενικό τεύχος του περιοδικού Κούρος της δεύτερης εποχής, τον Απρίλιο του ’71 και όχι το 1974, όπως αναγράφεται στο βιβλίο, που έχει επιμεληθεί ο Μανόλης Σαββίδης – τότε προφανώς αναδημοσιεύτηκε) ο Φαληρέας επιχειρεί να συνδεθεί με το εγχώριο υπόγειο κύκλωμα  της εποχής, τον ποιητή Σπύρο Μεϊμάρη (ο συνδετικός κρίκος του Ginsberg στην Ελλάδα και άλλα τινά να υπενθυμίσω), ενώ θα ακολουθούσαν ανάλογα κείμενα για τον Λεωνίδα Χρηστάκη φερ’ ειπείν ή για τον Γιώργο Μακρή. 
Το κείμενο στην εφημερίδα Μουσική Γενιά «Μερικές σκέψεις για τον τίτλο και καλή χρονιά» (#2, 12/2/1972) φαίνεται πως καταγράφει –ανάμεσα σε άλλα– την πρώτη μεταστροφή του Φαληρέα (όχι πάντως ολοκληρωτική) εν σχέσει με το λαϊκό τραγούδι, το οποίον και αντιλαμβάνεται ως ένα κομμάτι του εγχώριου underground. Κι εδώ εντοπίζεται ένα πρώτο και σοβαρό πρόβλημα
Η Μπέλλου π.χ. δεν είχε ουδεμία σχέση με ό,τι κατανοούμε όλοι μας(;) ως underground (παρά τα αντιθέτως θρυλούμενα του Φαληρέα). Η προσπάθεια να περιβληθούν μ’ αυτόν τον απίθανο μανδύα οι λαϊκοί δημιουργοί θα οδηγήσει σταδιακώς την κατάσταση σε ακατανόητες φαιδρότητες τύπου o Καζαντζίδης είναι ροκ (για τον Φαληρέα ροκ ήταν ο Διονυσίου πάντως, δες σελ.323), ο Βαμβακάρης είναι ο… Robert Johnson, ο Γιώργος Μαργαρίτης ο… Johnny Cash και η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου η… θεία μου η χίπισσα. Ο κάθε βλαξ θα πάρει γραμμή, αρχίζοντας να λέει και από μία ανάλογη μπαρούφα, νομίζοντας πως έτσι θα υψωνόταν στα όμματα των… ιθαγενών αναγνωστών του. Εν πάση περιπτώσει... 
Βλέποντας λοιπόν το τέλμα τού ροκ (από αυτήν την περίοδο και το απολαυστικό «Γερομαλάκα Ντύλαν», Ντέφι 7, 6-8/1983), ο Φαληρέας σκύβει ακόμη περισσότερο προς την ελληνική πλευρά του μυαλού του (ακόμη και στο ροκ ελληνικό τραγούδι, ψάχνει να βρει τους επιγόνους του Σαββόπουλου, ενδιαφέρεται να το κάνει, και τους βρίσκει στους Φατμέ – ορθώς), διατηρώντας την ευαισθησία του, την οποίαν διοχετεύει προς πάσα κατεύθυνση (τζαζ, σινεμά, πολιτικό σχόλιο τουρλού-τουρλού, μπάσκετ – η μεγάλη του αγάπη), ακόμη και προς τους εχθρούς του. 
Γιατί ο Φαληρέας είχε εχθρούς. Ή, μάλλον, λάθος. Τους κατασκεύαζε με την πένα του. Τα κείμενά του ήταν τέτοια που τροφοδοτούσαν την αντιπαράθεση. Να πως τελειώνει στο «Καραμανλή Roll Over» (Τζαζ, #8, 9/1979): 
«…τώρα που η ιδεολογική μάχη μεταφέρεται στη μουσική και στον κινηματογράφο, τώρα που ουσιαστικά έληξε η ξεδιάντροπη συμμαχία των ‘προοδευτικών δυνάμεων’ μεταπολιτευτικά, τώρα αρχίζει το παιγνίδι και η αναπόφευκτη σύγκρουση»
Μια σύγκρουση που παίρνει οριακές διαστάσεις σ’ ένα από τα ωραιότερα κείμενα τού βιβλίου, το «Πρέπει να ’ρθει η Δεξιά;» (Ντέφι, #14, 2-3/1987), στο οποίο συνοψίζονται ευφυώς όλες οι παραμύθες που μετάλλαξαν την ελληνική κοινωνία των 80s προς κάτι απροσδιόριστο (κοινωνικώς ανήθικο και αισθητικώς ανάπηρο).
Ο Μανόλης Σαββίδης, που επιμελήθηκε την 359 σελίδων Χαριστική Βολή έχει κάνει καλή δουλειά. Μάζεψε πολύ υλικό (κείμενα άλλων για τον Φαληρέα, τα κείμενα του Φαληρέα, συνεντεύξεις), το οποίον και χτένισε (διόρθωσε όσα λάθη ή μικρολάθη μπορούσε, ορθόγραψε, έκανε τον «Ντύλαν» “Dylan, υποσημείωσε). 
Μην περιμένετε, πάντως, να βρείτε τα άπαντα τού Τάσου Φαληρέα εδώ (υπάρχει πάντως –γιατί κάποιος με ρώτησε– το «Bob Dylan: Ελεύθερες πληροφορίες για όλους», ο πρόλογος δηλαδή στο βιβλίο με τους στίχους τού Dylan Bob Dylan: approximately complete works, που εκδόθηκε, μάλλον, το καλοκαίρι του 1974 με το ωραίο εξώφυλλο του Δημήτρη Αρβανίτη). 
Δεν κάθισα να ξεφυλλίσω όσα Τζαζ και Ντέφια έχω, όπως και άλλα περιοδικά ενδεχομένως, αλλά με μία πρώτη ματιά διαπίστωσα πως απουσιάζουν τα κείμενα της Δισκογραφίας (πιθανώς και άλλα). Ιδίως για το «Πότε θα κάνει ξαστεριά; Καλύτερα ποτέ. (μέρος Β)» λέω πως δεν θα έπρεπε...

6 σχόλια:

  1. Καποια πληροφορια παραπανω γι' αυτο το βιβλιο του Ντιλαν?

    Α.Κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το μικρού σχήματος βιβλίο “Bob Dylan: approximately complete works” κυκλοφόρησε σε ανεξάρτητη έκδοση προς το καλοκαίρι του 1974. Στη «Χαριστική Βολή» αναφέρεται ένα «Ιούλιος 1974». Πιθανώς να αφορά το πότε γράφτηκε το κείμενο του Φαληρέα ή το πότε εκδόθηκε το βιβλίο. Λέγοντας λοιπόν καλοκαίρι ’74 πιάνουμε και τον Αύγουστο και είμαστε, μάλλον, μέσα.

    Το βιβλίο έχει (αμετάφραστα) τραγούδια του Dylan ανθολογημένα αλφαβητικώς. Πρώτο είναι το “Absolutely sweet Marie” και τελευταίο το “You angel you”. Η καταγραφή δεν είναι πλήρης –“approximately” διαβάζουμε στο εξώφυλλο– φθάνει δε μέχρι το “Planet Waves” του ’74, αφού περιλαμβάνεται και το “On a night like this”. Τα τραγούδια δεν έχουν κανέναν υπομνηματισμό, καμμία υποσημείωση. Σκέτοι στίχοι. Είναι ένα… ξένο βιβλίο; Όχι. Υπάρχει ο ελληνικός πρόλογος του Τάσσου (με δύο σίγμα) Φαληρέα και το όμορφα σχεδιασμένο εξώφυλλο του Δημήτρη Αρβανίτη.

    Ο πρόλογος του Φαληρέα έχει ενδιαφέρον, αλλά υπάρχουν λάθη, τα οποία δεν διορθώθηκαν στην αναπαραγωγή. Γράφει ο Φαληρέας (τα κεφαλαία είναι δικά του) πως «Το 1963 ενώ ο ΝΤΥΛΑΝ φεύγει σκαστός από μια μικρή πόλη του ΝΟΤΟΥ…», όταν είναι γνωστό πως ο Dylan δεν είχε καμμία σχέση με το Νότο (η Minnesota, που είναι η Πολιτεία στην οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε είναι στον Βορρά). Πιο κάτω λέει: «Με το Μπλόουιν ιν δε γουίντ που τραγουδάει για πρώτη φορά η Μπαέζ…». Ούτε αυτό είναι σωστό. Το πρωτοτραγούδησε ο Dylan στο πάλκο και οι Chad Mitchell Trio υπήρξαν οι πρώτοι που το ηχογράφησαν. Πιο κάτω αναφέρει το “John Wesley Harding” και μετά λέει: «Ύστερα λένε ότι ο ΝΤΥΛΑΝ είχε ένα ατύχημα με μοτοσυκλέτα». Πρώτα έγινε το ατύχημα (7/1966) και μετά ηχογραφήθηκε το “John Wesley Harding” (10-11/1967)…
    Ο επιμελητής έπρεπε να προσέξει αυτά τα λάθη και να τα εντοπίσει στη «Χαριστική Βολή». Με μία υποσημείωση ενδεχομένως. Δεν είναι σωστό να αναπαράγονται λάθη με καμμία κυβέρνηση (από τη στιγμή που μπορείς –αν μπορείς– να τα διορθώσεις).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. άσχετο αλλά εχετε δει sto ebay εναν δισκο που μόλις κυκλοφόρησε και έχει φτασει στα 50.000 δολλάρια?

    http://www.ebay.com/itm/Title-Fight-Floral-Green-Record-Release-10-19-12-No-Name-Blank-45-150-/110967761541?_trksid=p5197.m1992&_trkparms=aid%3D111000%26algo%3DREC.CURRENT%26ao%3D1%26asc%3D14%26meid%3D3136522374236534408%26pid%3D100015%26prg%3D1006%26rk%3D1%26sd

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το είδα. Τι να πω; Ας μην πιάσουμε όμως κουβέντα γι’ αυτό το θέμα, τώρα, εδώ. Ας πούμε κάτι, αν έχουμε, για τον Τάσο Φαληρέα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Η Μπέλλου π.χ. δεν είχε ουδεμία σχέση με ό,τι κατανοούμε όλοι μας(;) ως underground (παρά τα αντιθέτως θρυλούμενα του Φαληρέα).

    Λίγο δύσκολο να το δεχτεί κάποιος, παρά μόνο αν έχει μείνει με την λειψή ιδέα ότι underground είναι μόνο κάτι σε στυλ Captain Beefheart, κάτι πειραματικοί φοιτητές των seventies, η σκηνή της Νέας Υόρκης στα έρλυ έιτις, και τα λοιπά.

    Στο ευρύτερο φάσμα του underground όμως περιλαμβάνονται και άλλες τοπικές και διεθνείς μορφές. Η Μπέλλου, ναρκομανής, ρεμπέτισσα, λεσβία, και ουδέποτε πρώτη ή έστω δεύτερη σταρ της δισκογραφίας, καλύπτει άνετα την λαϊκότερη εκδοχή του είδους, όπως στην Αμερική την καλύπτουν κάποιοι μπλουζίστες, τζάζμεν, κλπ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Το τι είναι το underground, από τι συνίσταται δηλαδή, το έχω γράψει στην ανάρτηση για το… Αθηναϊκό Underground. Δες εδώ…

    http://diskoryxeion.blogspot.gr/2012/07/underground.html

    Η απάντηση βρίσκεται στο κείμενο λοιπόν.

    Για μένα, το να χαρακτηρίσει κάποιος την Μπέλλου ως... underground είναι ύπατη ανοησία. Αν νομίζει κάποιος πως underground είναι οι ναρκομανείς, οι λεσβίες, οι πορτοφολάδες, οι πόρνες, οι νταβατζήδες και δεν ξέρω εγώ ποιοι άλλοι είναι φρικτά γελασμένος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή